Εκπαιδευτήρια Μπουγά - 12ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Λογοτεχνίας «Σοφία Φίλντιση - Το δέντρο της Σοφίας»

Ο διαγωνισμός αυτός αφιερώνεται στη μνήμη της Μεσσήνιας συγγραφέως που γεννήθηκε στη Βανάδα Τριφυλλίας. Τα πρώτα της γράμματα έμαθε στο Δημοτικό Σχολείο της Κυπαρισσίας. Ύστερα από πολυετή παραμονή στην Αθήνα, επέστρεψε στον τόπο της και έζησε στην Καλαμάτα από το 1981 έως το τέλος της ζωής της. Ανέπτυξε πλούσια κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική δράση ως Δημοτικός Σύμβουλος, παραγωγός ραδιοφωνικής εκπομπής και αρθρογράφος τοπικών εφημερίδων.Γεμάτη ευαισθησίες και τρυφερότητα προς την παιδική ηλικία βρέθηκε για πάρα πολλά χρόνια πλάι στην Ομάδα Λογοτεχνίας των Εκπαιδευτηρίων Μπουγά και σεργιάνισε με τους μικρούς μαθητές στα φανταστικά μονοπάτια της Τέχνης του Λόγου. Είχε γράψει πολλά βιβλία, διηγήματα, ποίηση και στίχους που μελοποίησε ο Μίμης Πλέσσας. Έργα της έχουν παιχτεί στον κινηματογράφο όπως «Ο Αη Βασίλης ο θαλασσινός» και «Το σκιάχτρο». Το 2004 απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας για το βιβλίο «Ποιήματα για παιδιά».

Α. ΓΡΑΠΤΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
Τα Εκπαιδευτήρια Μπουγά παραμένουν σταθερά προσανατολισμένα στο να καλλιεργούν μια σχέση αγάπης ανάμεσα στο παιδί και το βιβλίο. Κάθε χρόνο επιλέγουν έναν Έλληνα συγγραφέα και ο διαγωνισμός πραγματοποιείται προς τιμήν του. Φέτος, έχουν τη μεγάλη χαρά να αφιερώνουν τον διαγωνισμό στη συγγραφέα Αγγελική Δαρλάση. Από την εξαιρετική βιβλιογραφία της ξεχώρισαν το βιβλίο με τίτλο «Το παλιόπαιδο». Πηγή έμπνευσης για το βιβλίο στάθηκε η ιστορία του El Sistema (Το Σύστημα). Το 1975 ο μουσικός και οικονομολόγος Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου από το Καράκας της Βενεζουέλας δημιούργησε την πρώτη ορχήστρα φτωχών και ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ περιθωριοποιημένων παιδιών με στόχο, πέραν της μουσικής εκπαίδευσής τους, την καταπολέμηση της
παιδικής εγκληματικότητας. Το σχέδιο του Αμπρέου υποστηρίχθηκε από τις κυβερνήσεις της Βενεζουέλας και από αυτό έχουν προκύψει δεκάδες παιδικές και νεανικές ορχήστρες με διασημότερη την παγκοσμίου φήμης Simon Bolivar Orchestra. Το θέμα του φετινού διαγωνισμού έχει τίτλο «Όλα τα παιδιά έχουν ψυχή» ή «Το όνομά μου είναι...». Τα παιδιά, αφού διαβάσουν το προτεινόμενο βιβλίο, καλούνται να γίνουν μικροί λογοτέχνες, γράφοντας ένα δικό τους κείμενο με πρωταγωνιστή ή αφηγητή ένα παιδί της δικής τους φαντασίας. Το βιβλίο της Αγγελικής Δαρλάση προσφέρεται για δραστηριότητες και παιχνίδια που έχουν στόχο να κεντρίσουν την παιδική φαντασία και να ενθαρρύνουν τα παιδιά να δημιουργήσουν τις δικές τους ιστορίες. Αποτελούν σε κάθε περίπτωση ενδεικτικές προτάσεις και μπορούν να αξιοποιηθούν ελεύθερα και δημιουργικά, καθώς πιστεύουν ότι κάθε συνάδελφος εκπαιδευτικός γνωρίζει καλύτερα τρόπους και μεθόδους να εμπνεύσει τους μαθητές του. Ελπίζουν να καταφέρουν να σας βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Για όλα τα υπόλοιπα, τη συγκίνηση και τη μαγεία, έχει φροντίσει η ίδια η συγγραφέας με τις ιστορίες της. Για τους εκπαιδευτικούς που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν οι μαθητές της τάξης τους στον διαγωνισμό, θα αποστέλλεται κατόπιν επικοινωνίας ένα εγχειρίδιο, σε μορφή pdf, με προτεινόμενες δραστηριότητες.

Β. ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
Ένας εξίσου σημαντικός άνθρωπος που έχει φιλοξενηθεί σαν μέλος της κριτικής επιτροπής των Εκπαιδευτηρίων στον διαγωνισμό είναι η συγγραφέας και εικονογράφος Ίρις Σαμαρτζή. Το βιβλίο της «Τάτα;;» που τιμήθηκε το 2021 με το Βραβείο Εικονογράφησης από τον Παιδικό Κύκλο Βιβλίου θα γίνει αφορμή για να ζωγραφίσουν οι μικροί μαθητές της Α’ και Β’ τάξης. Η ηρωίδα του βιβλίου δείχνει το σπίτι της και το σπίτι της καλύτερης της φίλης της Τάτας. Οι επιθυμίες και τα όνειρα της μικρής ηρωίδας γεμάτα παιδικότητα και αυθορμητισμό γεμίζουν τις σελίδες του βιβλίου με όλα τα θέλω της. Ο κόσμος της μεγαλώνει διαρκώς, καθώς άθελά της παραμερίζει και το σπίτι της Τάτας. Στο τέλος έχει κατακλύσει όλο το δισέλιδο με τις επιθυμίες της αλλά η Τάτα δεν είναι εκεί να απολαύσει αυτόν τον υπέροχο κόσμο που έφτιαξε η φίλη της και για τις δυο τους. Και τότε αρχίζει η αναζήτηση… Τάτα;; Φιλοδοξία του εικαστικού διαγωνισμού είναι, αφού γνωρίσουν τα παιδιά τον συγγραφέα και διαβάσουν το προτεινόμενο βιβλίο του, να απολαύσουν τις αποχρώσεις της τέχνης και να δημιουργήσουν τις δικές τους ζωγραφιές που θα διαπνέονται από την ιστορία του βιβλίου και τη γεμάτη χρώματα εικονογράφηση.

Γ. ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Στο πλαίσιο της ένταξης της ρητορικής τέχνης στον διαγωνισμό, για έκτη συνεχή χρονιά, δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές των Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων που το επιθυμούν να διαγωνιστούν στην
κατηγορία «Νοηματική Ανάγνωση» με την ανάγνωση ενός αποσπάσματος του βιβλίου «Το παλιόπαιδο» της Αγγελικής Δαρλάση, έκτασης 10 – 15 σειρών, το οποίο θα επιλέξουν ελεύθερα. Οι μαθητές που θα συμμετέχουν στον Διαγωνισμό στην κατηγορία της «Νοηματικής Ανάγνωσης» θα αξιολογηθούν ως προς τρεις βασικούς άξονες: την εκφορά λόγου, την απόδοση του ύφους του κειμένου και τη σκηνική παρουσία τους. Ειδικότερα, ως προς την αξιολόγηση της εκφοράς λόγου, οι μαθητές θα πρέπει να έχουν καθαρή άρθρωση, κατάλληλες εναλλαγές του ρυθμού και της έντασης της ομιλίας τους ανάλογα με το περιεχόμενο του κειμένου, σωστή απόδοση των σημείων στίξης, παύσεις και υποβλητική χροιά. Η απόδοση κατάλληλου ύφους σχετίζεται με την ικανότητα των μαθητών να αποδίδουν την ατμόσφαιρα, τους χαρακτήρες και τα συναισθήματα του αποσπάσματος που έχουν επιλέξει. Τέλος, η σκηνική παρουσία των μαθητών αφορά τις κινήσεις του σώματος, τις εκφράσεις του προσώπου τους και άλλα εξωγλωσσικά στοιχεία με τα οποία μπορεί να αποδίδουν το κείμενο με εκφραστικό τρόπο χωρίς υπερβολική θεατρικότητα. Στόχος μας είναι οι μαθητές να είναι σε θέση να αποδίδουν με ζωντανό και εκφραστικό τρόπο το κείμενο που έχουν επιλέξει, προσαρμόζοντας το ύφος, την εξωγλωσσική τους παρουσία και την εκφορά του λόγου τους στο είδος του κειμένου και τις ανάγκες ανάδειξης των χαρακτήρων, των ιδεών και των συναισθημάτων που αποδίδονται. Μέσω της «Νοηματικής Ανάγνωσης» οι μαθητές «ανακαλύπτουν τι
κρύβεται πίσω από τις λέξεις», συνειδητοποιούν το βαθύτερο νόημα και τη σπουδαιότητα της προφορικής έκφρασης και παράλληλα καλλιεργούν επικοινωνιακές και εκφραστικές δεξιότητες που αυτή απαιτεί.

Όροι συμμετοχής:
1. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι οι μαθητές των Α’ έως Στ’ τάξεων όλων των Δημοτικών, δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων της χώρας και των ελληνόφωνων δημοτικών σχολείων του εξωτερικού.
2. Οι μαθητές των Α’ και Β’ τάξεων θα συμμετάσχουν στον διαγωνισμό φιλοτεχνώντας ένα έργο ζωγραφικής.
3. Οι μαθητές των Γ’, Δ’, Ε’ & Στ’ τάξεων θα συμμετάσχουν στον διαγωνισμό, γράφοντας κείμενα που θα ανέρχονται από 200 έως 1200 λέξεις ή ποιήματα μέχρι 30 στίχους.
4. Τα έργα ζωγραφικής, τα κείμενα ή τα ποιήματα να είναι αποκλειστικά των μαθητών, χωρίς τη συμμετοχή ή τη βοήθεια κάποιου γονέα ή εκπαιδευτικού.
5. Οι συμμετέχοντες μαθητές των Α’ και Β’ τάξεων στον διαγωνισμό ζωγραφικής θα πρέπει να φιλοτεχνήσουν τα έργα τους σε χαρτί με διαστάσεις όχι μεγαλύτερες από 35X50 εκ. και όχι μικρότερες από τις διαστάσεις του Α4 χαρτιού, χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε υλικό (ξυλομπογιές, τέμπερες, λαδοπαστέλ, μολύβι, μελάνι κλπ.). Δεν θα γίνουν δεκτές εκτυπώσεις από ηλεκτρονικό υπολογιστή, τρισδιάστατα έργα ή κολάζ.
6. Στην οπίσθια όψη των έργων, των κειμένων ή των ποιημάτων θα αναγράφονται ευκρινώς το όνομα, το επίθετο, η τάξη του μαθητή καθώς και τα στοιχεία του Δημοτικού Σχολείου στο οποίο φοιτά (όνομα σχολείου -πλήρης ταχυδρομική και ηλεκτρονική διεύθυνση - τηλέφωνο).
7. Μόνο οι μαθητές των Δ, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων έχουν την επιλογή να διαγωνιστούν στην κατηγορία «Νοηματική Ανάγνωση». Οι μαθητές που θα διαγωνιστούν στην κατηγορία αυτή θα πρέπει να επιλέξουν και να διαβάσουν ένα σύντομο απόσπασμα 10 – 15 σειρών από το βιβλίο «Το παλιόπαιδο» της Αγγελικής Δαρλάση, το οποίο θα αποστείλουν βιντεοσκοπημένο με USB stick, με ταχυδρομική αποστολή ή ηλεκτρονικά στo e-mail [email protected]
8. Η συμμετοχή στην παραπάνω κατηγορία (βλ. αρ. 7) μπορεί να είναι αποκλειστική ή και να συνδυαστεί με την παραγωγή γραπτού κειμένου, καθώς η κριτική επιτροπή για κάθε κατηγορία θα είναι διαφορετική και η αξιολόγηση κάθε συμμετοχής θα αφορά τη συγκεκριμένη κατηγορία στην οποία ανήκει το κάθε έργο.
9. Η αξιολόγηση των γραπτών έργων και των έργων εικαστικής δημιουργίας θα πραγματοποιηθεί από Έλληνες συγγραφείς και εικονογράφους όπως: Σπύρος Γιαννακόπουλος (συγγραφέας), Κατερίνα Ζωντανού (συγγραφέας), Ίρις Σαμαρτζή (εικονογράφος-συγγραφέας), Βίβιαν-Ινώ Τσαμαδού (συγγραφέας).
10. Η αξιολόγηση της ρητορικής ανάγνωσης λόγου θα πραγματοποιηθεί από εκπαιδευτικούς, συγγραφείς και εμψυχωτές όπως: Μιχάλης Κουσουλάκος (εκπαιδευτικός-εμψυχωτής Ομίλου Ελεύθερης Έκφρασης- Επιχειρηματολογίας και Δημιουργικής Γραφής), Ελένη Μανέα (νηπιαγωγός), Φίλη Ντόγκα (εκπαιδευτικός-συγγραφέας).
11. Η συμμετοχή των μαθητών/τριών είναι προαιρετική. Οι μαθητές που θα λάβουν μέρος πρέπει με τη δήλωση συμμετοχής να προσκομίσουν στον υπεύθυνο εκπαιδευτικό υπογεγραμμένη από τον
γονέα/κηδεμόνα την επισυναπτόμενη «Υπεύθυνη Δήλωση Συγκατάθεσης Γονέα».
12. Ορίζεται ρητά με την παρούσα προκήρυξη του Διαγωνισμού ότι πάσης φύσεως ψηφιακό υλικό, οπτικό ή ακουστικό, που αφορά την προστασία προσωπικών δεδομένων των συμμετεχόντων μαθητών και μαθητριών, θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά και μόνο για παιδαγωγικούς σκοπούς, ενώ οποιαδήποτε προβολή ή κοινοποίηση του σχετικού οπτικοακουστικού υλικού θα γίνει μόνο κατόπιν της έγγραφης συγκατάθεσης του κηδεμόνα, στο πλαίσιο διασφάλισης των προσωπικών δεδομένων και πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
13. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί που θα λάβουν μέρος δεν επιβαρύνονται οικονομικά αλλά υποχρεούνται να προμηθευτούν με δική τους πρωτοβουλία τα προτεινόμενα βιβλία ή να δανειστούν με δική τους ευθύνη από κάποια σχολική ή δημόσια βιβλιοθήκη της χώρας.
14. Δεν θα προκύψουν έσοδα για το Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο των Εκπαιδευτηρίων Μπουγά από τα υποβληθέντα έργα των μαθητών και η χρήση των έργων θα γίνει μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
15. Επισημαίνεται ότι ο διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί εκτός ωρολογίου προγράμματος και η δημιουργία των έργων των μαθητών/τριών αποτελεί δική τους ευθύνη.
16. Στο πλαίσιο το Διαγωνισμού προβλέπονται διαδικασίες αποτίμησής του. Η αποτίμηση θα πραγματοποιηθεί με τη συμπλήρωση ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου από τους εκπαιδευτικούς των μαθητών που έλαβαν μέρος, το οποίο θα τους αποσταλεί μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των έργων.
17. Βραβεία μαθητών: Οι διακριθέντες μαθητές θα λάβουν ως βραβείο λογοτεχνικά βιβλία, εκπαιδευτικά παιχνίδια καθώς και έναν έπαινο διάκρισης. Όλοι οι συμμετέχοντες μαθητές θα λάβουν έναν έπαινο συμμετοχής.
18. Τα έργα μπορούν να σταλούν μέσω των σχολικών μονάδων τους ή ατομικά στη διεύθυνση:

Για τον Διαγωνισμό «Σοφία Φίλντιση - Το δέντρο της Σοφίας»
Εκπαιδευτήρια Μπουγά
Πρωτοελλαδικού Μεγάρου - Ακοβίτικα Καλαμάτας
Τ.Κ 24100, Καλαμάτα
τηλ.27210.92022

Δεκτή γίνεται και η αποστολή των έργων σε ηλεκτρονική μορφή (μόνο κειμένων και όχι έργων εικαστικής δημιουργίας), στη διεύθυνση [email protected] , με τίτλο: Για τον διαγωνισμό «Σοφία Φίλντιση - Το δέντρο της Σοφίας».
19. Ο διαγωνισμός θα ξεκινήσει από την επομένη της ημερομηνίας έγκρισής του και η καταληκτική ημερομηνία αποστολής των έργων είναι: Παρασκευή 31 Μαρτίου 2023.
20. Οι βραβεύσεις καθώς και ο χώρος διεξαγωγής θα ανακοινωθούν αργότερα.
21. Για περισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα 27210-92022, 27210-92122, 697 0801858 κ.Πουλοπούλου
Γεωργία.