Σαπιέντζα

Η Σαπιέντζα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Μεσσηνιακών Οινουσσών μετά τη Σχίζα. Βρίσκεται απέναντι από τη Μεθώνη και η ονομασία της προέρχεται από τη φράση “Navigare con sapienza” που σημαίνει «Ταξίδευε με σύνεση», λόγω των υφάλων της θάλασσας στην περιοχή. Η έκταση του νησιού ανέρχεται στα 9 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ η πρόσβαση στο νησί πραγματοποιείται με τουριστικά πλοιάρια από τη Μεθώνη.

Νοτιοδυτικά της Σαπιέντζας βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου, γνωστό ως «Τάφρος» ή «Φρέαρ» των Οινουσσών, με βάθος 5.269 μέτρα. Μάλιστα, το βάθος του υπολογίστηκε ξανά (επιβεβαιώνοντας τις αρχικές μετρήσεις) τον Ιανουάριο του 2020, από την αποστολή του πρίγκιπα Αλβέρτου ΙΙ του Μονακό και του Victor Vescovo. Επίσης, στο «Φρέαρ» έχει εγκατασταθεί και το υποβρύχιο τηλεσκόπιο «Νέστωρ».

Η Σαπιέντζα  βρίσκεται πάνω στον σημαντικό ναυτικό δρόμο που συνδέει την Ιταλία με την Μέση Ανατολή  και στις ακτές της έχουν σημειωθεί αρκετά ναυάγια, ορισμένα εκ των οποίων με μεγάλη αρχαιολογική αξία. Συγκεκριμένα, το «Ναυάγιο των κιόνων» περιείχε κίονες από το μεγάλο περιστύλιο που είχε κτίσει ο Ηρώδης στην Καισάρεια της Παλαιστίνης, κατά τον 1^ο μ.Χ. αιώνα, και το οποίο εντοπίστηκε σε βάθος 10 μέτρων, κοντά στο ακρωτήρι Σπίθα. Εξίσου σημαντικό είναι και το λεγόμενο «Ναυάγιο των Σαρκοφάγων», που περιείχε Ρωμαϊκές σαρκοφάγους από σκαλιστό τιτανιούχο λίθο. Το φορτίο χρονολογείται κατά τον 3^ο μ.Χ. αιώνα και η διακόσμηση των σαρκοφάγων φέρει σχέδια λουλουδιών και καλύμματα με σκαλιστά ακροκέραμα. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως ευρήματα των δύο προαναφερόμενων ναυαγίων εκτίθενται στο «Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων», το οποίο στεγάζεται στο κτίριο Πασά, στο Νιόκαστρο της Πύλου.

Στο νότιο σημείο του νησιού, ο επισκέπτης μπορεί να δει τον φάρο της Σαπιέντζας,  ο οποίος κτίστηκε το 1885 από ‘Άγγλους τεχνικούς ύστερα από αίτημα της βασίλισσας Βικτωρίας. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο φάρος παρέμεινε σβηστός και επαναλειτούργησε το 1944, στα πλαίσια ανασυγκρότησης του φαρικού δικτύου. Πρόκειται για έναν λιθόκτιστο φάρο (εξωτερικά πολύγωνο και εσωτερικά κυλινδρικό) -ένα μοναδικό μνημείο με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Μάλιστα, έχει χαρακτηριστεί ως νεότερο μνημείο από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεότερων και Σύγχρονων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Η Σαπιέντζα είναι το μοναδικό μέρος στην Μεσόγειο όπου οι κουμαριές (που όλοι γνωρίζουμε πως πρόκειται για θάμνους) γίνονται δέντρα που φτάνουν τα 10 μέτρα σε ύψος. Έχουν, μάλιστα, σχηματίσει και ένα ολόκληρο δάσος αείφυλλων πλατύφυλλων, το λεγόμενο «Κουμαροδάσος», το οποίο εκτείνεται σε μία έκταση 240 στρεμμάτων. Το δάσος εντάσσεται στα Βιογενετικά Αποθέματα έχοντας μεγάλη επιστημονική αξία και  λόγω της σπανιότητάς του αποτελεί πλέον διατηρητέο μνημείο της φύσης. Για τον λόγο αυτό, το νησί της Σαπιέντζας είναι ενταγμένο στο δίκτυο “Natura 2000”.  Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως πριν από το «Κουμαροδάσος» αποκαλύπτεται ένα ασυνήθιστο θέαμα όπου στο βάθος της κατάφυτης κοιλάδας, αντί για βλάστηση, ξεχωρίζει ένα πλάτωμα πορτοκαλοκίτρινου χρώματος. Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο πέτρωμα, το οποίο έχει σχηματιστεί από τεράστιες ποσότητες γύρης συσσωρευμένες στο σημείο. Η κοιλάδα αυτή ονομάζεται «Σπαρτόλακκα» και αποτελεί την καλύτερη πηγή πληροφοριών για την χρονολόγηση του δάσους από τους επιστήμονες. Περεταίρω, στη Σαπιέντζα υπάρχει πυκνή Μεσογειακή βλάστηση από σχίνο, πουρνάρι, αγριελιά, θυμάρι κ.α. ενώ εδώ ζει κι ένας σημαντικός πληθυσμός Κρητικών αίγαγρων, τα γνωστά σε όλους μας Κρι-Κρι.

Οι ακτές του νησιού είναι βραχώδεις, με εξαίρεση την παραλία Άμμος, στην βόρεια πλευρά της Σαπιέντζας. Πρόκειται για μία μικρή αμμώδη παραλία με κρυστάλλινα νερά, απέναντι από τη Μεθώνη. Τέλος, στην ανατολική πλευρά της Σαπιέντζας, ο επισκέπτης μπορεί να δει τον βραχώδη όρμο «Μαγαζάκια» από όπου ξεκινάει το σηματοδοτημένο μονοπάτι  που οδηγεί στην καρδιά του νησιού.