Το γραφικό χωριό Κάτω Μέλπεια είναι κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Τετράζι. Απέχει 15 χιλιόμετρα από τον Μελιγαλά και 40 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα. Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, οι πρώτες ενδείξεις ύπαρξης οικισμού λαμβάνουν χώρα κατά την βασιλεία του Νέστορα της αρχαίας Πύλου, στη θέση «Γκρεμπένη». Το 612 π.Χ. η περιοχή κατοικήθηκε από τους Αλκμαιωνίδες, εξορισθέντες από τους Αθηναίους επειδή εθεωρούντο υπεύθυνοι για τον θάνατο του Κύκλωνα, οι οποίοι ονόμασαν την πόλη Γαλάζιον. «Πόλις Γαλάζιον εστί» έγραφε η μαρμάρινη επιγραφή που βρέθηκε εκεί το 1940.
Το 748 μ.Χ. το χωριό μετονομάστηκε σε Γαράντζα από τους Σλάβους (που στην γλώσσα τους σημαίνει «ασφάλεια») και το 1927 το χωριό μετονομάστηκε, για μία ακόμη φορά, σε Μέλπεια.
Το κατάφυτο χωριό διασχίζουν πολλά ποτάμια και ξεχωρίζει για τις λίμνες, τους καταρράκτες, τις κρήνες και τα πέτρινα γεφύρια της. Στην Κάτω Μέλπεια, ο επισκέπτης μπορεί να δει το Λαογραφικό Μουσείο με μοναδικά εκθέματα, όπως γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη, εκκλησιαστικά αντικείμενα, έναν αργαλειό κ.α. Το χωριό διαθέτει, επίσης, δανειστική βιβλιοθήκη.
Βορειοανατολικά του χωριού, σε λόφο, βρίκσεται το Κάστρο της Μέλπειας, γνωστό κι ως Κάστρο Κρεμπενής, το οποίο χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα (1285). Πρόκειται για ένα φρουριακό συγκρότημα από το οποίο σώζονται τα ερείπια τειχών, πύργων, κτισμάτων, μίας στέρνας και μίας εκκλησίας.
