Η κωμόπολη του Μελιγαλά βρίσκεται στην περιοχή της Άνω Μεσσηνίας και έχει, περίπου, 1300 κατοίκους. Απέχει 28 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα και 36 χιλιόμετρα από την Κυπαρισσία. Ο Μελιγαλάς είναι κτισμένος στον λόφο του Προφήτη Ηλία, στην αριστερή πλευρά του Παμίσου. Σε αυτό το ύψωμα ο επισκέπτης μπορεί να δει και τον πέτρινο ναό του Προφήτη Ηλία με το ρολόι στο καμπαναριό του που κατασκευάστηκε το 1930.
Το όνομα Μελιγαλάς προέρχεται από την Μεσαιωνική λέξη «μελίγαλος» ή «μελίγαλα» και δηλώνει το πρόσωπο που επεξεργάζεται και πωλεί το ποτό μελίγαλα, το οποίο κατά τον βυζαντινολόγο Φαίδωνα Κουκουλέ ήταν: «μείγμα δροσιστικό και τονωτικό μέλιτος και γάλακτος».
Ο Μελιγαλάς οικοδομήθηκε τον 11ο αιώνα και αναπτύχθηκε την περίοδο του Μεσαίωνα. Στα χρόνια των Φράγκων και των Ενετών, αλλά και των Τούρκων, ήταν σημαντική πολίχνη, (μικρή πόλη), και μικρό εμπορικό κέντρο διακινήσεως των προϊόντων της πεδιάδας της Μεσσηνίας. Ακόμη και σήμερα, κάθε Σάββατο γίνεται το παζάρι στην κεντρική πλατεία της πόλης.
Ο επισκέπτης, εδώ, μπορεί να θαυμάσει τα πολυάριθμα πέτρινα σπίτια, το κτίριο του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού, καθώς και τον Μητροπολιτικό ναό, ο οποίος είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Υπάρχει, επίσης, η εκκλησία της Παναγίας της Πανηγυρίστρας, καθώς και η Βυζαντινή εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, η οποία κτίστηκε το 1400. Βρίσκεται στις παρυφές της βορειοανατολικής πλευράς της πόλης και ο τρούλος της είναι κυλινδρικός με κωνική στέγη. Στο εσωτερικό του ναού διατηρείται κτιστό τέμπλο με γραπτό διάκοσμο λαϊκού ύφους του τέλους του 19ου αιώνα.
Ο Μελιγαλάς είναι γνωστός για την μάχη που έγινε τον Σεπτέμβριο του 1944, αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, μεταξύ του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και των Ταγμάτων Ασφαλείας. Η μάχη κράτησε για τρεις ημέρες, με αποτέλεσμα τον θάνατο και την εκτέλεση 800, περίπου,ταγματασφαλιτών, οι οποίοι θάφτηκαν ομαδικά στη θέση «Πηγάδα», (στην έξοδο του Μελιγαλά προς Νεοχώρι). Στο σημείο αυτό έχει στηθεί έναν μνημείο στο οποίο είναι γραμμένα 787 ονόματα από 61 κωμοπόλεις και χωριά.
