Μαυρομμάτι
Το χωριό Μαυρομμάτι είναι κτισμένο στην πλαγιά του όρους Ιθώμη, του ιερού βουνού των Μεσσήνιων, δίπλα από τον χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης. Η ονομασία του χωριού προέρχεται από το στόμιο («μαύρο μάτι») της αρχαίας πηγής-κρήνης της Κλεψύδρας, εκεί όπου σύμφωνα με την μυθολογία, οι νύμφες Ιθώμη και Νέδα έλουζαν τον Δία όταν ήταν μικρός. Τα τελευταία χρόνια το χωριό αναφέρεται και ως Αρχαία Μεσσήνη, από τη μυθική βασίλισσα Μεσσήνη, κόρη του βασιλιά του Άργους, Τριόπα. Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε το 369 π.Χ. από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα, μετά τη νίκη του επί των Σπαρτιατών στη μάχη των Λεύκτρων.
Στο Μαυρομμάτι βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αρχαίας Μεσσήνης όπου φιλοξενούνται ευρήματα από τις ανασκαφές που πραγματοποίησαν ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, (1895), ο Γεώργιος Οικονόμος, (1905 και 1926), και ο Αναστάσιος Ορλάνδος, (1957-1975). Επίσης, στεγάζει σημαντικά ευρήματα της νεώτερης συστηματικής έρευνας, που ξεκίνησε το 1987, και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα από τον καθηγητή Πέτρο Θέμελη και την ομάδα του.
Στο χωριό, ο επισκέπτης μπορεί, επίσης, να δει το ναό του Αγίου Ιωάννη του Ριγανά που βρίσκεται πάνω από την πηγή Κλεψύδρα. Πρόκειται για μικρή μονόκλιτη βασιλική με ημικυκλική αψίδα στα ανατολικά, κτισμένη με μεγάλους λαξευτούς λίθους προερχόμενους από τον αρχαιολογικό χώρο. Ο ναός έχει υποστεί αρκετές αλλαγές και από το Βυζαντινό κομμάτι σώζονται, μονάχα, το ιερό και η νότια πλευρά. Ο ναός δεν είναι εικονογραφημένος, ενώ ξεχωρίζει για το κτιστό τέμπλο του με τα γλυπτά μέλη. Επίσης, στο χωριό βρίσκεται και ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Νικολάου που χρονολογείται κατά τον 12ο αιώνα.
Τέλος, στα βορειοανατολικά του Μαυρομματίου, σε ένα πλάτωμα, και στο μέσον περίπου της απόστασης προς την κορυφή της Ιθώμης, στα μέσα του 19ου αιώνα εντοπίστηκε το ιερό της Αρτέμιδος Λιμνάτιδος. Πρόκειται για ιωνικό ναϊσκο με δύο κίονες στην πρόσοψη όπου μέχρι σήμερα σώζεται το βάθρο από ασβεστόλιθο (όπου βρισκόταν το λατρευτικό άγαλμα) καθώς και ο βωμός και τμήμα του περιβόλου.