Ελαιοτριβείο Γ. Σκαρπαλέζου
Το ελαιοτριβείο βρίσκεται στον οικισμό Μάλτα του Σταυροπηγίου, στην κορυφή ενός λοφίσκου. Λειτουργεί από την Τουρκοκρατία,από το1765. Εκεί, ο πρώτος μπέης της Μάνης, Τζανέτος Κουτίφαρης, έβγαζε το λάδι του όπου και ερχότανε ο φοροεισπράκτορας των Τούρκων, Μαυρίκος, από τον Πύργο του διπλανού λόφου για να παραλάβει τον «φόρο της Δεκάτης», ζυγίζοντας τα προϊόντα με το καντάρι το οποίο υπάρχει ακόμη και σήμερα. Από τότε συνεχίζεται η λειτουργία του.
Είναι ίσως το μοναδικό παραδοσιακό ελαιοτριβείο σε λειτουργία στην Ελλάδα όπου η επεξεργασία του καρπού της ελιάς πραγματοποιείται με μυλόπετρες-λιθάρια. Οι δύο λίθινες ρόδες, (κατασκευασμένες από γρανίτη), περιστρεφόμενες, συνθλίβουν τις ελιές δημιουργώντας τον πολτό που ονομάζεται χαμούρι. Η επεξεργασία αυτή έχει ως αποτέλεσμα το ελαιόλαδο να διατηρεί όλα τα ωφέλιμα στοιχεία του και τις βιταμίνες. Όταν ιδρύθηκε το ελαιοτριβείο ήταν χειροκίνητο. Εν συνεχεία έγινε ιπποκίνητο και σήμερα είναι μηχανοκίνητο, ενώ ο τρόπος επεξεργασίας της ελιάς παραμένει ο ίδιος με το πέρασμα του χρόνου.
Η οικογένεια Σκαρπαλέζου έχει συνδέσει το όνομά της με την παραγωγή ελαιολάδου εδώ και 200 χρόνια και το ελαιοτριβείο παραμένει ένας ζωντανός χώρος της λαογραφίας και παράδοσης του τόπου μας.