Ο θρύλος του πειρατή Νικολού Σάσσαρη

Ο ΜΑΝΙΑΤΗΣ

Η λέξη «πειρατής» προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «πειράω» που σημαίνει «προσπαθώ», «δοκιμάζω». Ο Νικολός Σάσσαρης ήταν από τους πιο ξακουστούς πειρατές που έδρασαν κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα στη Μεσόγειο. Έμεινε γνωστός στην ιστορία ως ο «Μονόφθαλμος» επειδή ένας Τούρκος πειρατής του είχε καρφώσει το ξίφος του στο μάτι σε συμπλοκή στην Άνδρο. Ο Σάσσαρης καταγόταν από την Μάνη και είχε δεσμούς με την πόλη Σάσσαρι της Σαρδηνίας. Έτσι, πιθανότατα, προέκυψε το επίθετό του.

ΤΟ ΑΛΓΕΡΙ

Τα χρόνια εκείνα η διαβίωση στην Μάνη ήταν πολύ δύσκολη λόγω της άγονης γης, έτσι ο Σάσσαρης αποφάσισε να γίνει πειρατής. Ορμητήριό του ήταν ο Μέζαπος, ο οποίος βρίσκεται στη χερσόνησο Τηγάνι, νότια της Αρεόπολης. Σήκωνε την πειρατική σημαία και ξεκινούσε την επίθεση με το πλοίο του, το οποίο είχε την ονομασία «Ζαργάνα». Το 1748, μάλιστα, ο Liveri, πρόξενος στα Κύθηρα αναφέρει ότι στην Μάνη είχε αρματωθεί πειρατικό με μαύρη σημαία. Αφού, ο Σάσσαρης, λεηλατούσε τα καράβια, τα ρυμουλκούσε και τα πήγαινε στο λιμάνι του Οιτύλου, (που ονομαζόταν και «μικρό Αλγέρι»), για να τα πουλήσει. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί πως κατά τα χρόνια της έξαρσης της πειρατείας δόθηκε στη Μάνη από τους ξένους η ονομασία «Μεγάλο Αλγέρι», παρομοιάζοντάς την με αυτόν τον τρόπο με το Αλγέρι, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο κέντρο δουλεμπορίου στην Βόρεια Αφρική εκείνη την εποχή.

Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ

Δρούσε κυρίως στην Μάνη, αλλά δεν ήθελε να μοιράζετα τα κλοπιμαία με τους κατοίκους της. Λέγεται ότι έκρυβε την λεία του στην «σπηλιά του πειρατή», την οποία μόνο εκείνος μπορούσε να προσεγγίσει. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο θησαυρός βρίσκεται ακόμη σε αυτή την σπηλιά.

ΤΟ ΚΡΥΣΦΗΓΕΤΟ

Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, ο Σάσσαρης διέθετε και πύργο κρησφύγετο, ο οποίος έφτανε τα 16 μέτρα σε ύψος. Σήμερα τα ερείπια δεν θυμίζουν σε τίποτα την μεγαλοπρέπεια της εποχής. Στο εσωτερικό του πύργου υπήρχαν ειδικά κατασκευασμένα υπόγεια, όπου εκεί κρύβονταν οι συντρόφοι του. Μυστικοί διάδρομοι οδηγούσαν μέχρι την θάλασσα και μέσα σε σπηλιές ήταν κρυμμένες οι βάρκες, αλλά και το καράβι του πειρατή. Ο πύργος είχε κανόνια τα οποία εκλάπηκαν ή πουλήθηκαν. Κάτοικοι θυμούνται ότι εντός του πύργου υπήρχε ένα σπαθί καρφωμένο στον τοίχο που χάθηκε, καθώς το πάτωμα είχε καταρρεύσει.

ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΪ

Στα τέλη του 18ου αιώνα, ο Σάσσαρης είχε καταλάβει ένα γαλλικό πλοίο και καθώς το οδηγούσε προς την Μάνη, συναντήθηκε με δύο τουρκικά καράβια. Ακολούθησε σφοδρή συμπλοκή. Πολλοί από τους συντρόφους του είτε τραυματίστηκαν σοβαρά, είτε σκοτώθηκαν. Εκεί σκοτώθηκε και ο ίδιος από πυροβολισμό στο στήθος. Το άψυχο σώμα του δεν κηδεύτηκε ποτέ. Έμεινε για πάντα στην θάλασσα, όπως όρισε η μοίρα του. «Το Μοιρολόι του Κουρσάρου», που ερμήνευσε η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, το 1980, είναι γνωστό και τραγουδιέται ακόμη στη Μάνη.

Η ΜΑΝΙΑΤΙΣΣΑ

Τέλος, να αναφέρουμε πως ο Σάσσαρης ήταν παντρεμένος με μια φτωχή γυναίκα από την Μάνη, ονόματι Κανέλλα, και μαζί της απόκτησε μία κόρη. Δεν έκανε γιο και αυτό στη Μάνη ήταν πολύ βαρύ περιστατικό. Η γυναίκα του, όταν πέρασαν τα τρία χρόνια του πένθους, έκοψε τα μακριά μαλλιά της, φόρεσε αντρικά ρούχα, ζώστηκε τα όπλα του άντρα της και έγινε καπετάνισσα στα πλοία του. Χτυπούσε τα βενετσιάνικα πλοία και κυρίως τα οθωμανικά και τα βύθιζε. Πέθανε κι αυτή πάνω στην μάχη, όπως ο περίφημος πειρατής Νικολός Σάσσαρης.