Νικόλαος Πολίτης - Λαογράφος
Ο "ΠΑΤΕΡΑΣ" ΤΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
Ο Νικόλαος Πολίτης γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου του 1852 στο χωριό Γιάννιτσα, (Ελαιοχώρι Καλαμάτας), και μεγάλωσε στην Καλαμάτα όπου και τελείωσε το σχολείο.
Ήταν εγγονός του παπά-Νικόλαου Πολίτη, συμμαχητή του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι. Ως μαθητής γυμνασίου ακόμη, άρχισε να συντάσσει την χειρόγραφη εφημερίδα «Ο Φιλόπαις», ενώ, παράλληλα, δημοσίευε και λαογραφικές μελέτες σε διάφορα περιοδικά της εποχής, όπως ήταν η «Εστία», η «Ευτέρπη», η «Πανδώρα» κ.α. Το 1866, όταν ξέσπασε η Κρητική επανάσταση, προσπάθησε να καταταγεί εθελοντής, (ενώ ήταν μόλις 14 ετών), πηγαίνοντας, μάλιστα, πεζός στο Ναύπλιο, όμως, τελικά, επέστρεψε στους γονείς του.
Σπούδασε Φιλολογία, (1868-1872), και Νομική, (1874-1878), στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1870 έγινε μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός». Το 1971 βραβεύθηκε για την μελέτη του «Νεοελληνική Μυθολογία». Στο διάστημα 1876-1880 παρακολούθησε σπουδές στο Μόναχο, ως υπότροφος της Ελληνικής κυβέρνησης, όπου έλαβε και το διδακτορικό του δίπλωμα. Το 1882, ονομάστηκε υφηγητής της Ελληνικής Μυθολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διέτελεσε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος. Από το 1884 κατέλαβε θέσεις στο Υπουργείο Παιδείας, αρχικά ως Τμηματάρχης Μέσης Εκπαίδευσης και έπειτα Γενικός Επιθεωρητής της Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Το 1888, παντρεύτηκε τη Μαρία Φιλοσοφοπούλου με την οποία απέκτησαν τέσσερις γιους. Στο διάστημα 1889-1890 ήταν συνδιευθυντής του περιοδικού «Εστία», μαζί με τον Γεώργιο Δροσίνη. Το 1899, εκδόθηκε ο πρώτος τόμος των «Παροιμιών» και έως το 1902 είχε εκδόσει άλλους τρεις, χωρίς, όμως, ποτέ να ολοκληρωθεί το συγκεκριμένο έργο. Το 1904, εκδόθηκαν οι δύο τόμοι των «Παραδόσεων» και ο ίδιος ο Κωστής Παλαμάς χαρακτήρισε το έργο ως ένα «πολύτιμο βιβλίο» και «δίτομο θησαυρό».
Το 1908, ο Νικόλαος Πολίτης ίδρυσε την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, ενώ το 1909 ξεκίνησε την έκδοση του περιοδικού «Λαογραφία». Επίσης, το 1914 ίδρυσε την Εθνική Μουσική Συλλογή, με σκοπό την έρευνα της παραδοσιακής μας μουσικής και το 1918 ίδρυσε το Λαογραφικό Αρχείο, (το σημερινό Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών).
Ο Νικόλαος Πολίτης πέθανε στις 12 Ιανουαρίου του 1921 αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο επιστημονικό έργο. Συστηματοποίησε το έργο της λαογραφίας καλύπτοντας όλο το φάσμα των εκδηλώσεων του παραδοσιακού βίου, όπως είναι τα μνημεία του λόγου, η καθημερινή ζωή, η θρησκευτική ζωή, η λαϊκή τέχνη, η μουσική κ.α. Θεωρείται, αναμφισβήτητα, ο «πατέρας» της επιστήμης της Λαογραφίας στην Ελλάδα.