«Η γιορτή των Ανθεστηρίων στην Καλαμάτα, ένα ταξίδι στον χρόνο»
Κατά την αρχαιότητα, τα Ανθεστήρια ήταν γιορτή προς τιμήν του Διονύσου Λιμναίου, του θεού της γονιμότητας και της εκστατικής μέθης, και του Χθόνιου Ερμή. Τα Ανθεστήρια εορταζόντουσαν κυρίως στην Αθήνα από την 11η έως την 13η ημέρα του Ανθεστηριώνα (ο μήνας είχε πάρει το όνομά του από την γιορτή) μία περίοδος που με το δικό μας ημερολόγιο αντιστοιχεί στο τέλος Φεβρουαρίου-αρχές Μαρτίου. Στα Ανθεστήρια γιόρταζαν για τρεις ημέρες την αναγέννηση της φύσης, κάνοντας παράλληλα και ανάκληση στις ψυχές των νεκρών, οι οποίες επέστρεφαν στην πόλη και μετά το τέλος των εορτασμών έπρεπε να απωθηθούν ξανά στον Κάτω Κόσμο.
Η πρώτη ημέρα της γιορτής ονομαζόταν «Πιθοίγια», γιατί τότε άνοιγαν τους πίθους με τον οίνο της νέας σοδειάς και πρόσφεραν από αυτό πρώτα στον θεό Διόνυσο, στο εν Λίμναις ιερό του στην Αθήνα (νότια της Ακρόπολης). Η δεύτερη ημέρα ήταν η κύρια και ονομαζόταν «Χόες». Την ημέρα αυτή οι Αθηναίοι χρησιμοποιούσαν στο οικογενειακό συμπόσιο ένα μικρό αγγείο (μία μικρή οινοχόη) που ονομαζόταν «χους». Η τρίτη ημέρα ονομαζόταν «Χύτροι». Η ονομασία αυτή προέρχεται από τις πήλινες χύτρες μέσα στις οποίες μαγείρευαν διάφορα δημητριακά και όσπρια (τα κόλλυβα για τις ψυχές των νεκρών) που εν συνεχεία αφιέρωναν στον Χθόνιο Ερμή. Επίσης, την ημέρα αυτή λάμβαναν διάφορα μέτρα για την απομάκρυνση των πνευμάτων, τα οποία είχαν ανέβει στον επάνω κόσμο κατά την πρώτη ημέρα των Ανθεστηρίων με το άνοιγμα των πίθων. Χαρακτηριστικά, έκλειναν τα ιερά, οι είσοδοι των σπιτιών επιχρίονταν με πίσσα, ενώ οι άνθρωποι μασούσαν το γνωστό φυτό ράμνο. Όταν βράδιαζε, φώναζαν στα πνεύματα να φύγουν μιας και τα Ανθεστήρια είχαν πλέον ολοκληρωθεί. Με το στοιχείο αυτό σχετίζεται και η ενδιαφέρουσα παρομοιώδης φράση: «Θύραζε Κάρες, ουκέτ’ Ανθεστήρια», δηλαδή «Έξω από εδώ Κάρες, δεν υπάρχουν πια Ανθεστήρια». Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι δεν είναι σαφές αν με τη λέξη «Κάρες» εννούνται Κάρες μέτοικοι ή οι Ψυχές («Κήρες») των νεκρών που έπρεπε να επιστρέψουν στον Κάτω Κόσμο.
Η γιορτή των Ανθεστηρίων πρωτοεμφανίστηκε στην Αθήνα το 1911, χάρη στην πρωτοβουλία της δημοσιογράφου και φεμινίστριας Καλλιρρόης Παρρέν και του νεοσύστατου Λυκείου των Ελληνίδων. Στόχος της κίνησης αυτής ήταν η επιστροφή στις ρίζες μέσα από την αναβίωση της αρχαίας διονυσιακής γιορτής. Έτσι, με αφορμή την υποδοχή της Πρωτομαγιάς οργανώθηκε στο Ζάππειο Μέγαρο γιορτή με παραδοσιακούς χορούς και μουσική. Λόγω των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) οι εκδηλώσεις δεν επαναλήφθηκαν, το 1937, όμως, οργανώθηκε η πρώτη Έκθεση Ανθέων στην Κηφισιά, η οποία ανασυστήθηκε το 1956, μετά από μία μακρά παύση κατά την περίοδο της Κατοχής.
Το ιστορικό της γένεσης των Ανθεστηρίων στην πόλη της Καλαμάτας ξεκίνησε το 1959, όταν στο πλαίσιο ενός συνεδρίου με θέμα την τουριστική ανάπτυξη της νότιας Ελλάδας, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) στο Ηράκλειο της Κρήτης, ο πρόεδρος της Περιηγητικής Λέσχης Καλαμάτας (Κωνσταντίνος Βασιλάκης) πρότεινε την θέσπιση των Ανθεστηρίων στη Μεσσηνιακή πρωτεύουσα. Την επόμενη χρονιά (1960) διοργανώθηκε από τον Δήμο Καλαμάτας, σε συνεργασία με την Περιηγηματική Λέσχη Καλαμάτας, η πρώτη εντυπωσιακή Έκθεση Λουλουδιών, στο Κάστρο της πόλης. Στόχος των διοργανωτών ήταν η εκδήλωση να εξελιχθεί σε θεσμό, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου. Από το 1961, στους συνδιοργανωτές συμμετείχε και η Διεύθυνση Γεωργίας Μεσσηνίας και μέχρι το 1967 οι κάτοικοι της Καλαμάτας γιόρταζαν τον ερχομό της άνοιξης με αυτόν τον μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο.
Μετά από μία διακοπή δέκα ολόκληρων ετών, το 1977, συστάθηκε ο «Σύλλογος Ανθεστήρια Καλαμάτας» που το 1978 μετονομάστηκε σε «Ανθεστήρια Μεσσηνίας». Ο εορτασμός συμπεριελάμβανε την παρέλαση ανθοστολισμένων αρμάτων στο κέντρο της πόλης, διάφορες καλλιτεχνικές δραστηριότητες, καθώς και δράσεις ενημέρωσης γύρω από περιβαλλοντικά ζητήματα. Ως χώρος της Έκθεσης Ανθέων επιλέχθηκε το Άλσος του Λιμενικού Ταμείου. Το 1978, η έκθεση έγινε Ανθοκομική-Γεωργική (με την παρουσίαση και γεωργικών μηχανημάτων) και στη συνέχεια Ανθοκομική-Μικτή-Γενική Έκθεση Μεσσηνίας. Τέλος, το 2012 (μετά από μία αδράνεια ετών) ξεκίνησε η έκθεση λουλουδιών, με παράλληλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, στο Δημοτικό Κέντρικό Πάρκο Σιδηροδρόμων, ενώ το 2022 αναβίωσε ο θεσμός των Ανθεστηρίων με την συμμετοχή παιδικών χορευτικών και πολιτιστικών συλλόγων και τη μουσική συνοδεία της μπάντας της Φιλαρμονικής του Δήμου Καλαμάτας.