Αλέξανδρος Κουμουνδούρος - Πολιτικός
Ο ΔΕΚΑΚΙΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ
Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες πολιτικούς του 19ου αιώνα, ο οποίος διετέλεσε δέκα φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας για συνολικό διάστημα οκτώ, σχεδόν, ετών. Γεννήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1815 στον Κάμπο Αβίας, στην Μεσσηνιακή Μάνη, και καταγόταν από ιστορική οικογένεια. Ήταν γιος του αγωνιστή Γαλάνη Κουμουνδουράκη, γόνου μεγάλης Μανιάτικης οικογένειας, στρατηγού και έπαρχου Πύργου. Παιδί, σχεδόν, είχε κινδυνέψει να αιχμαλωτιστεί από τους Τουρκοαιγυπτίους του Ιμπραήμ. Φοίτησε στο γυμνάσιο Ναυπλίου και σπούδασε νομικά στο νεοσύστατο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μάλιστα, για μικρό χρονικό διάστημα, άσκησε την δικηγορία στην Καλαμάτα. Εκεί τέλεσε τον πρώτο του γάμο με την Αικατερίνη Μαυρομιχάλη, κόρη της γνωστής οικογενείας της Μάνης, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Κωνσταντίνο και την Μαρία.
Το 1841, έσπευσε να πολεμήσει στην τότε επαναστατημένη Κρήτη και στην μάχη του Αποκορώνου κινδύνευσε να αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους. Μετά την αποτυχία της επανάστασης επέστρεψε στην Αθήνα όπου και ανέλαβε γραμματέας του Θεόδωρου Γρίβα. Το 1847, επί πρωθυπουργίας Ι. Κωλέττη, διορίστηκε αντεισαγγελέας στην Καλαμάτα. Διατήρησε την θέση αυτή για τρία χρόνια μέχρι που παραιτήθηκε για να πολιτευτεί. Το 1850, εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής Μεσσηνίας, (τότε Μεσσήνης), οπότε άλλαξε το επίθετό του από Κουμουνδουράκης σε Κουμουνδούρος. Από τότε εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής. Τέσσερις φορές επί Όθωνα, (1850-1860), και επί Βασιλέως Γεωργίου Α’ συνεχώς μέχρι τον θάνατό του, με μια μικρή διακοπή, (1868-1869). Το 1855, (επί κυβερνήσεως Βούλγαρη), ο Κουμουνδούρος ανέλαβε το Υπουργείο Οικονομικών, το 1862 το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το 1864 το Υπουργείο Παιδείας και Εκκλησιαστικών και το 1864-1865 και 1877 το Υπουργείο Εσωτερικών. Επίσης, το 1855 χρημάτισε δύο φορές Πρόεδρος της Βουλής. Μετά τον θάνατο της γυναίκας του Αικατερίνης ήλθε σε δεύτερο γάμο με την Ευθυμία Περωτή με την οποία απέκτησε έναν γιο, τον Σπυρίδωνα.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1864, έγινε απόπειρα δολοφονίας του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου στην οδό Σταδίου, στην είσοδο της Συνέλευσης και τον επόμενο χρόνο, το 1865, ίδρυσε το Κουμουνδουρικό κόμμα. Τον ίδιο χρόνο έγινε πρωθυπουργός. Από το 1865 έως τον θάνατό του ορκίστηκε δέκα φορές πρωθυπουργός. Ως υπουργός και πρωθυπουργός κατάφερε να εξασφαλίσει στο ακέραιο τα συμφέροντα της Ελλάδας χάρη στη μετριοπάθεια, την ευθύτητα και την εξαιρετική τόλμη του. Το μεγαλύτερο επίτευγμά του στην εξωτερική πολιτική θεωρείται η ειρηνική προσάρτιση της Θεσσαλίας και της Νοτίου Ηπείρου, (περιοχή Άρτας), το 1881. Στο εσωτερικό της χώρας, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος φρόντισε με νόμους τη ρύθμιση της φορολογίας, την αναδιοργάνωση του στρατού, ενώ με τα κατάλληλα μέτρα, (Νόμος ΤΟΔ’/1871 «Περί ληστείας»), κατάφερε να περιορίσει τη ληστεία σε ξηρά και θάλασσα. Ο Δημήτριος Βικέλας, λόγιος και σύγχρονος της εποχής του είχε γράψει για τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο: «Ήταν απλός στη ζωή και στην πολιτική του παρουσία. Αντιθέτως, η δημόσια δράσις του ήταν έντονη και πολυτάραχη».
Ο πολιτικός του κύκλος έκλεισε στις 3 Μαρτίου του 1882, όταν δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 26 Φεβρουαρίου του 1883, σε ηλικία 68 ετών. Τάφηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών και με απόφαση του Δήμου Αθηναίων η πλατεία πλησίον της οικίας του, στην οδό Πειραιώς, ονομάσθηκε Κουμουνδούρου, (νυν Πλατεία Ελευθερίας). Επίσης, στην Γαρμπελιά του Κάμπου Αβίας βρίσκονται ο Πύργος και η προτομή του. Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος διέθετε μεγάλες εκτάσεις στην Αττική και συγκεκριμένα στην περιοχή της Ελευσίνας, δίπλα στην θαλασσολίμνη που φέρει έκτοτε το όνομά του, (Λίμνη Κουμουνδούρου).Τέλος, ο Μεσσήνιος ποιητής και συγγραφέας Παναγιώτης Πηγαδιώτης έγραψε για τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο μετά τον θάνατό του:
«Καημένη Μάνη πέθανε το ακριβό παιδί σου.
Κλαίγε τα στήθια χτύπαγε, στα μαύρα δόλια, ντύσου.
Και μοιρολόγια θλιβερά για το ακριβό σου ψάλε.
Κι ένα κλωνάρι από μυρτιά στο μνήμα Μάνη βάλε.
Ο Κουμουνδούρος πέθανε και ορφανή σ’αφήνει
Καημένη Μάνη τέτοιος γιος θ’αργήσει για να γίνει».