Ο τάφος του Γρύπα Πολεμιστή
Ο λακκοειδής τάφος του Γρύπα Πολεμιστή βρέθηκε το 2015 κοντά στο Μυκηναϊκό Ανάκτορο του Νέστορα στον Άνω Εγκλιανό στην Χώρα. Την σπουδαία ανακάλυψη έκανε το Πανεπιστήμιο Cincinnati που εργάζεται στην περιοχή πάνω από 25 χρόνια. Ο τάφος ήταν ασύλητος και με πλούσια κτερίσματα. Βρέθηκε μέσα σε ένα χωράφι με ελιές, ελάχιστα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Ανήκε σε έναν πολεμιστή ηλικίας 30-35 ετών και χρονολογείται γύρω στο 1500 π.Χ. Στο δάπεδο του τάφου που είχε διαστάσεις 2,44 μέτρα μήκος, 1,52 μέτρα βάθος και 1,22 μέτρα πλάτος, βρέθηκε σε στάση εκτάδην, (ξαπλωτή στάση), ο σκελετός του ενήλικα άνδρα τοποθετημένου σε ξύλινο φέρετρο. Συνολικά βρέθηκαν πάνω από 1400 αντικείμενα. Η ανασκαφή αποκάλυψε, επίσης, τα οικοδομικά κατάλοιπα ορισμένων μικρών σπιτιών, καθώς και ένα μικρό τμήμα από την πρώιμη οχύρωση της ακρόπολης.
Δίπλα στον πολεμιστή, στην δεξιά πλευρά του, είχαν εναποτεθεί: ένα χάλκινο σπαθί με επιχρυσωμένη ελεφαντοστέινη λαβή, χρυσά δαχτυλίδια και κύπελλα, μία σπάνια, θαυμάσια διατηρημένη χρυσή αλυσίδα, ασημένια κύπελλα, χάλκινα αγγεία, ένας χάλκινος αμφορέας, πενήντα σφραγιδόλιθοι, (στην επιφάνεια των οποίων απεικονίζονται θεές και ταύροι με ακροβάτες πιασμένους από τα κέρατά τους), καθώς και πάνω από χίλιες ψήφοι από ημιπολύτιμους λίθους, (κορναλίνη, αμέθυστος, αχάτης και χρυσός).
Δίπλα στο αριστερό χέρι του σκελετού βρέθηκαν τρεις σφραγίδες. Οι αρχαιολόγοι δεν περίμεναν να βρουν σφραγίδες στο αριστερό μέρος του σώματός του, επειδή, συνήθως, τοποθετούνταν στα δεξιά. Χρυσά κύπελλα είχαν αποτεθεί επάνω στο στήθος και στο στομάχι του. Στα πόδια του νεκρού βρέθηκε ελεφαντοστέινο πλακίδιο με απεικόνιση φτερωτού γρύπα και δίπλα του ένας χάλκινος καθρέπτης με ελεφαντοστέινη λαβή. Ο γρύπας, (μυθικό τέρας που ήταν μισό λιοντάρι-μισός αετός), αντανακλά ένα πολύ γνωστό σύστημα εξουσίας που πλαισιώνει το θρόνο της Πύλου, όπως και του Μίνωα της Κνωσού.
Η εναπόθεση τόσων πολλών κοσμημάτων σε ανδρική ταφή αμφισβητεί την μέχρι τώρα ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα κοσμήματα συνόδευαν κυρίως γυναικείες ταφές. Πολλά από τα αντικείμενα που βρέθηκαν είναι έργα Μινωικής τεχνοτροπίας. Επίσης, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι δεν βρέθηκε Μυκηναϊκή ή Μινωική κεραμική στον τάφο. Αναμφισβήτητα, ο πολεμιστής ήταν εξέχουσα προσωπικότητα της εποχής του, δηλαδή της Πρώιμης Μυκηναϊκής περιόδου. Την περίοδο εκείνη οι λακκοειδείς τάφοι των Μυκηνών χρησιμοποιούνταν για τον ενταφιασμό της Μυκηναϊκής αριστοκρατίας.
Το πιο εντυπωσιακό και ξεχωριστό εύρημα από όλα, το οποίο άφησε άφωνους τους αρχαιολόγους, έχει μικροσκοπικό μέγεθος, μόλις 3,5 εκατοστά. Αρχικά πιστέψανε ότι είναι ένα είδος μεγάλης χάντρας. Όταν, όμως, απομακρύνθηκαν όλες οι προσμίξεις από την επιφάνεια, αποκαλύφθηκε ένας σφραγιδόλιθος από αχάτη με εγχάρακτο σχέδιο, εκπληκτικής τέχνης και λεπτομέρειας. Απεικονίζει μια σκηνή μάχης ενός πολεμιστή-ήρωα ο οποίος είναι γυμνός και έχει μακριά μαλλιά. Ο ένας από τους δύο εχθρούς του κείτεται νεκρός κάτω από τα πόδια του. Ο δεύτερος απεικονίζεται λίγα δευτερόλεπτα πριν από τον θάνατό του, όταν δηλαδή ο ήρωας, που τον έχει ακινητοποιήσει πιάνοντάς τον από την περικεφαλαία, βυθίζει το ξίφος στο στέρνο του.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι αρχαιολόγοι: «Ο σφραγιδόλιθος είναι το πιο έξοχο δείγμα γλυπτικής της εποχής του Χαλκού». Οι αρχαιολόγοι Jack L. Davis και Sharon R. Stocker υποστηρίζουν ότι ο σφραγιδόλιθος, όπως και τα άλλα ευρήματα του τάφου, κατασκευάστηκαν στην Κρήτη, λόγω της εξαίρετης ποιότητάς τους. Η σφραγίδα είναι κατασκευασμένη με τέτοιον τρόπο ώστε να φοριέται στον καρπό και είναι αξιοσημείωτο πως ο ήρωας διακρίνεται να φοράει έναν τέτοιο σφραγιδόλιθο στο χέρι του. Και οι δύο ηττημένοι πολεμιστές ανήκουν στην ίδια ομάδα, αφού φορούν παρόμοια διακριτικά. Τέλος, τεράστιο ερωτηματικό παραμένει ο τρόπος με τον οποίο έγινε η εγχάραξη, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί μεγεθυντικοί φακοί ούτε στην Κρήτη, ούτε στην Ηπειρωτική Ελλάδα.
Πηγές: